Original Soundtrack

「昨夜东风把心吹落到空城」
"Đêm qua gió đông thổi trái tim rơi xuống thành hoang"

Bài hát như thế, mà tôi...

"Thật ra, Cô mộng của Trương Triết Hạn là một bài hát dùng để tập phát âm [zh] [ch] [j] [q] [z] [c]..."

SAU KHI DỊCH "TÁ NGUYỆT"

Tôi vừa dịch xong 借月 - Tá nguyệt của Vương Thiên Dương. Bài hát có điệp khúc thế này:

就让这月光
Xin mang vầng trăng ấy
把你的回程路照亮
Theo con đường huynh về đi soi sáng
有太多的话
Bao lời chưa nói ra
与你慢慢讲
Mong huynh chầm chậm nghe

Dịch rồi tôi mới phát hiện ra, sau khi lặp lại điệp khúc ba lần, ở đoạn cuối, Vương Thiên Dương đã hát khác:

有太多的话
Những lời ta nói ra
只想与你讲
Chỉ cho một mình huynh

Tôi gào chứ không yên ổn được. Đây là lần đầu tiên tôi nghe hết Tá nguyệt. Tôi luôn có cảm giác bài hát này rất thú vị. Nó khá... "Ôn Khách Hành", tôi không hiểu vì sao bản thân có cảm giác đó. Có lẽ tôi vẫn bị ảnh hưởng bởi 君曰 - Quân viết của Ngải Thần, trong đó có đoạn "ta giơ cao đuốc, lửa soi khuôn mặt người", nên "trăng" trong Tá nguyệt cũng bị tôi hình dung thành "giơ cao", và "soi".

Tự dưng, tôi nảy ra ý nghĩ dịch khớp lời Anh cho bài hát. Có lẽ nó sẽ thế này:

就让这月光
I want to bring Moon
把你的回程路照亮
Go with you to shine your way home
有太多的话
I have a lots things
与你慢慢讲
Will you hear slowly?

:v

Và tôi sẽ hát thế này:

Ai goan tù brinh mún
Gâu guích dìu tu shàin do guây hóm
Ai hẹp ơ lóts thinhs
Giu diu hìa slầu li-

(Tôi thề, thầy tôi biết được sẽ giết tôi.)

Chuyển ngữ Trung - Anh là một trong những điều tôi cực kỳ muốn làm. Nhưng tiếng Anh của tôi là kiểu khai sơ như vậy.

LAN MAN VỀ BẢN DỊCH "TÁ NGUYỆT"

Tôi tự cảm thấy bản dịch Tá nguyệt của tôi đỉnh. Và sau khi tự luyến năm phần vì cảm thấy thế, tôi quyết định xem bản sub của tiền bối tôi. (Trước đó tiền bối nói đã rất dụng tâm cắt ghép) Và trời ơi, bản dịch của tôi với phần video mà tiền bối dụng tâm cắt ghép thực sự không phụ lòng bốn mùa hoa nở, chúng khớp nhau điên rồ. Khiến tôi phải tiếp tục luyến thêm năm phần còn lại. Mọi người phải xem nó. Nhất định phải xem nó. Không có gì dụng tâm thế đâu.

Bây giờ tôi sẽ tự luyến về bản dịch Tá nguyệt của tôi. Phải nói rằng, để khớp với lời Trung, có vài câu tôi đã dịch không sát nghĩa. Ví như câu đầu, "từ biệt nơi chốn quê hương", lẽ ra nên là "từ biệt quê cũ ôn nhu", bản gốc viết 告别了温柔乡 - cáo biệt liễu ôn nhu hương. Tôi bỏ mất từ "ôn nhu" này. Ôn nhu nghĩa là dịu dàng, cáo biệt quê hương dịu dàng, nhưng ghép thế nào cũng không khớp với lời nên tôi viết thế. Rơi hai chữ "ôn nhu" làm tôi thấy tiếc. Tôi không muốn viết là "từ biệt quê cũ ôn nhu", vì câu gốc không có chữ 故 - Cố, cố này nghĩa là cũ. Cố hương là quê cũ.

Câu thứ hai, "phương xa ngàn bước xông pha", thực ra không hề có chữ "ngàn bước" ở đây. Lời gốc viết là 去远方闯一闯 - khứ viễn phương sấm nhất sấm/hướng phương xa xông pha. Tôi thêm chữ "ngàn bước" vào cho khớp lời Trung. Dù tôi biết đối với dịch Hán tự, để lộ ý tứ là sai. Giống như bản dịch 暮 - Mộ/Chiều tối mà tôi được học trong chương trình Ngữ văn trước kia, "cô em xóm núi xay ngô tối", trong khi bản gốc là "sơn thôn thiếu nữ ma bao túc", không hề có chữ "tối". Lộ ý tứ là sai. Nhưng không có cách nào cả.

Câu thứ ba, "nhìn người ta thấu tâm tư trong lòng", hai chữ "tâm tư" này thực chất là 志向 - chí hướng. Tôi thay "chí hướng" bằng "tâm tư" vì cả câu này không có hai lần thanh sắc. Mất chữ "chí hướng" làm tôi áy náy.

Câu thứ tư, "đường mòn nối đại dương", thực sự là tôi chém ra. Bản gốc là 高山与水长 - cao san dữ thủy trường, vốn lấy ý từ hai câu 高山流水 知音难求 - cao sơn lưu thủy, tri âm nan cầu, đại loại là "núi cao sông dài, khó tìm tri âm". Tôi san bằng ngọn núi, biến nó thành "đường mòn", đường mòn nối đại dương. Dịch xong câu này, tôi làm mất điển tích được cài cắm luôn.

.dark.

Câu thứ năm, "đều là những trầm luân", câu này tôi dịch sai nghĩa hoàn toàn (và tất cả bản dịch mà tôi tìm thấy nhằm tham khảo đều dịch sai cả). Vốn là 免不了跌宕 - miễn bất liễu điệt đãng, miễn trong "miễn lễ, miễn trừ", nghĩa là thoát khỏi. 免不了 là "không tránh khỏi". Còn hai chữ "điệt đãng" này nguyên nghĩa là "hành vi phóng túng, không giữ phép tắc", ý chỉ những điều khiến người ta sa ngã. Vậy nên cả câu phải dịch là "không thoát khỏi những lần sa ngã", thì câu thứ sáu mới là "chỉ cần người giữ sơ tâm đừng quên". Trở thành Cốc chủ rồi, cũng làm nhiều việc rồi, nhưng sơ tâm vẫn giữ thì không phải kẻ ác, ý nghĩa câu này cũng là như vậy.

Câu thứ bảy, "tương kiến nào chẳng phải cách xa", câu này là tôi chém nữa. Nguyên văn 深情与离别遇上 - thâm tình dữ li biệt ngộ thượng/thâm tình và li biệt gặp nhau. Tôi bỏ đi "thâm tình", dịch thành "tương kiến", bỏ "li biệt" dịch thành "cách xa", làm những day dứt trong câu mất tiêu.

.dark.

Câu thứ tám, "ai khiến lòng cồn cào nhớ thương", là câu thê thảm nhất, bị tôi cắt mất thành ngữ. Câu này nguyên là 只叫人百转柔肠 - chỉ khiếu nhân bách chuyển nhu tràng. "Bách chuyển nhu tràng" vốn là 柔肠百转 - nhu tràng bách chuyển, ý chỉ trái tim dịu dàng nhưng chứa quá nhiều nỗi buồn. Tôi tạm dịch thành... cồn cào gan ruột, và chém ra như vậy.

Câu thứ chín, "nào nhìn ra tâm nguyện bấy lâu", nguyên văn là 谁懂我朝思暮想 - thùy đổng ngã triêu tư mộ tưởng. "Triêu tư mộ tưởng" này, chính là "ngày nhớ đêm mong", lẽ ra tôi nên viết thành "nào nhìn ra đêm ngày nhớ mong" cho sát nghĩa. Lẽ ra tôi nên viết thế.

Đoạn điệp khúc có câu, 就借着月光 再与你对望 - tựu tá giá nguyệt quang, tái dữ nhĩ đối vọng/chỉ mượn ánh trăng kia, để được cùng ngươi ngắm nhìn lần nữa. Trong câu này có hai chữ 望月 - vọng nguyệt/ngắm trăng, tôi làm rơi chúng rồi.



Tôi cũng làm rơi chữ 借 - Tá/mượn, vốn là ý nghĩa của bài hát, mượn trăng tỏ lòng. "Xin mang vầng trăng sáng soi lên gương mặt huynh" là cái gì?







Tôi fail quá.

Fail quá, không dám nói về lời hai nữa. Câu nào tôi cũng chém cả.

Tôi gào Cô mộng. Gào, chứ chẳng phải phát. Vốn dĩ tôi không thể hát rõ lời ca khúc ấy. Mà khi rõ lời rồi, cách nhả chữ sẽ trở nên cực kỳ lập dị.

Bấy lâu nay tôi đã bỏ lỡ những gì, để đổi lấy một cơn mơ tăm tối như vậy? 是否辜负几人才会让梦起了风？

Tôi chỉ không muốn trở về, thật đấy. Càng lúc càng không muốn trở về. Cứ mỗi lần quay lại, cảm xúc lại trở nên hỗn loạn. Liệu tôi có cần đi lâu đến thế để biết được điều gì đang diễn ra không...

Với tôi, Định phong ba là một bài từ hoàn toàn xa lạ. Kể cả khi đã nghe "Vô đề" của Hồ Hạ trước đó, tôi chỉ biết "nhất thoa yên vũ nhậm bình sinh" là một câu thơ khi Trương Triết Hạn viết lại nó trên tường nhà. "Vô đề" cũng lấy một câu từ "Định phong ba", nên tôi tự hỏi, rằng nếu Tiểu Triết học cổ thi, anh có viết những ca khúc giống vậy không.

"Vô đề" của Hồ Hạ đối với tôi là một tâm nguyện khó yên. Kể cả khi đã góp phần dịch thuật, tôi biết tôi đã không dịch tốt. Tôi không hiểu "dã vô phong vũ dã vô tình". Nếu tôi tìm hiểu kỹ hơn, đã không phạm lỗi như vậy.

Trong "Vô đề", Hồ Hạ viết:

"Nhạn thiên lý diểu vô âm tấn
Dã vô phong vũ dã vô tình"
(Chim nhạn bay xa, bặt vô âm tín
Không mưa không gió cũng âm u)

Đó là một câu từ "Định phong ba" của Tô Đông Pha.

"Quy khứ,
Dã vô phong vũ dã vô tình"
(Quay về,
Không mưa không gió, cũng chưa hanh)

Vốn Tô Đông Pha viết bài này khi ông đi chơi gặp mưa, trong lúc người người hoảng hốt, ông coi như không có gì, đợi mưa tạnh rồi về. "Dã vô phong vũ dã vô tình" là câu cuối cùng trong bài từ này, nghĩa là "không mưa, không gió, cũng không tạnh". Tôi nhầm chữ 晴 với chữ 情 (cả hai đều đọc là Tình), nên tưởng "vô tình" là không có tình cảm. Thực tế, nó là không tạnh mưa.

Vậy câu đó ở trong "Vô đề" là diễn tả bầu trời ảm đạm sau mưa, nhưng đồng thời, cũng ngầm tỏ ý thong dong mặc kệ ảm đạm đó. Dù vậy, một vài bản dịch dịch thành "không mưa không gió nhưng trời vẫn ảm đạm", tôi không biết có nên xem là đúng?

"Dã vô phong vũ dã vô tình" cũng dùng để nối tiếp "quy khứ" mà Hồ Hạ đã dùng ở đoạn đầu "Vô đề". Trong đoạn cuối, Hồ Hạ viết.

"Nhược quyện điểu vô tâm, bất như quy khứ"
(Chim bay mỏi cánh, chi bằng quay về)

Điểu, con chim, ở đầu bài, đã "diểu vô âm tấn" (bay đi không dấu vết), thì ở đoạn cuối, Hồ Hạ viết rằng nếu nó mệt thì hãy quay về.

Viết đến đây, tôi nhớ rằng bài hát này quá đỗi dịu dàng. "Kể cả khi lạc trong mộng cảnh làm bước chân ngươi ngược hướng, nếu cánh chim đã mỏi, chi bằng quay về".

Trong "Định phong ba", sự quay về đó thản nhiên hơn nhiều, vì Tô Đông Pha chỉ vừa qua một cơn mưa. Ông viết:

"Hồi đầu hướng lai tiêu sắt xứ,
Quy khứ,
Dã vô phong vũ dã vô tình."
(Ngoái cổ nhìn những nơi hiu quạnh,
Quay về,
Không mưa không gió, cũng không hanh.)

Hồ Hạ đã đem "quy khứ" vào "Vô đề". Chỉ là, với những tinh tế ấy, cơn mưa đã trở thành "thiên địa bao la, thế tục mịt mờ, không chứa ta, không chứa ngươi". Nó thích hợp hơn với Ôn Chu, với những điều mà họ phải trải qua, khó mà coi là một cơn mưa được.